Van 19 tot 65 jaar
Marieke werkt met mannen die de maatregel Inrichting Stelselmatige Daders (ISD) opgelegd hebben gekregen. “Dit zijn mensen die herhaaldelijk lichte delicten plegen en in een inrichting komen die specifiek voor deze doelgroep is bestemd. Overigens is het feit dat ze onder de ISD-maatregel vallen de enige overeenkomst. Op dit moment verblijven op mijn afdeling mannen van 19 tot 64 jaar. De een blijft maar blikjes bier uit de winkel stelen, de ander zit juist voor gewelddadige delicten. De een zit al dertig jaar in de criminaliteit, de ander een jaar of tien. Een groot deel van hen is verslaafd, maar er zijn ook mannen die nog nooit iets hebben gebruikt. En natuurlijk hebben ze stuk voor stuk hun eigen verhaal en verleden.”
Vertrouwen winnen
Elke cliënt wordt begeleid door een mentor, casemanager en psycholoog. Mijn rol? Via gesprekken breng ik allereerst hun levensverhaal in kaart. Waar is het misgegaan? Wat zijn de valkuilen en krachten van deze persoon? Samen met de cliënt onderzoek ik hoe hij zijn leven weer op de rit kan krijgen. Mijn werk valt of staat natuurlijk met vertrouwen. De meesten zijn heel wantrouwend, ze hebben in de hulpverlening of bij Justitie al honderd keer hun verhaal verteld. Daardoor laten ze niet meteen veel los.
Ook heel belangrijk om hun vertrouwen te krijgen: laten voelen dat je er voor ze bent en dat je ze hoort.
Tot inzichten brengen
Hoe ik het vertrouwen van mijn cliënten krijg? Door de tijd te nemen die nodig is. Geen tien minuten, maar als het nodig is anderhalf uur of langer. Die vrijheid heb je hier als psycholoog. Ik kom ook terug op details, waardoor cliënten voelen dat ik echt geluisterd heb. En ik stel de juiste verdiepingsvragen die hen prikkelen en tot inzichten brengen. Want daar gaat het om: dat ze zelf snappen hoe het is gelopen en waarom ze doen wat ze doen. Ook heel belangrijk om hun vertrouwen te krijgen: laten voelen dat je er voor ze bent en dat je ze hoort. Ik ben elke dag op de afdeling, de mannen kunnen me altijd aanspreken. Laatst zei een van hen nog tegen me: ‘Ik heb hier voor het eerst in mijn leven het gevoel dat ik word gezien.
Cadeautje
Soms heeft Marieke ook nog contact met een cliënt wiens ISD-maatregel erop zit. "Het is misschien een beetje onorthodox, vooral als je het vergelijkt met de reguliere ggz, maar ik geef cliënten het nummer van mijn werkmobiel. Omdat ik zie dat het werkt. Als er iets is, mogen ze me bellen. Zo kreeg ik laatst een cadeautje. Een man die twee jaar geleden uit de inrichting was ontslagen, belde me. Om me fijne feestdagen te wensen en te vertellen hoe goed het met hem gaat. Hij gebruikt geen drugs meer, heeft een baan waar hij elke dag op z’n brommertje naartoe gaat, heeft mensen leren kennen en maakt plannen om zich in een andere plaats te vestigen. Hij zei: 'Als ik jullie niet had gehad, was het nooit wat geworden met me.' Dat is toch mooi?"
Snel een netwerk
Wat de baan van psycholoog binnen de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) nog meer zo boeiend maakt, is dat je samenwerkt met veel verschillende partijen. Marieke: “Behalve met de mentor en casemanager overleg ik met reclassering, de gemeente Amsterdam, Top 600-regisseurs en behandelaren van diverse klinieken. Per cliënt stel ik, zeg maar, de juiste cocktail van partijen samen. Soms overleg ik ook met advocaten, die bellen me bijvoorbeeld als ze vragen hebben over het traject. En ik rapporteer schriftelijk aan de rechter. Je bouwt hier dus snel een netwerk op. Ook fijn: de vele opleidingsmogelijkheden binnen DJI. En zoals ik al zei: de vrijheid. Als je inspiratie en creativiteit hebt, kun je hier als psycholoog echt heel mooie dingen doen.”